Ponad dwa lata temu napisałem artykuł [1] na temat tego, jak FreedomBox Foundation i oprogramowanie FreedomBox [2] pozwalają uruchomić w domowych warunkach prywatny, bezpieczny serwer.
Projekt wystartował 12 lat temu za sprawą Dr Ebena Moglena, prawnika i profesora prawa na Uniwersytecie Columbia, który jest między innymi autorem pierwszej wersji GPL 3.x. Moglen był zaniepokojony tym, że ludzie umieszczają swoje najbardziej osobiste i prywatne dane w chmurach korporacyjnych, a także wysyłają je przez publiczne sieci.
Moglen zaprojektował bardzo mały serwer, który można zainstalować w domu. Mówił o tym projekcie, a ludzie do niego dołączali.
Celem było posiadanie całkowicie wolnego oprogramowania i otwartego sprzętu – bez binarnych blobów, które mogłyby zawierać pułapki na użytkownika i konie trojańskie – umożliwiającego udzielenie długoterminowego wsparcia. Aplikacje miały być proste w instalacji i konfiguracji, a system zawierać miał narzędzia takie jak Tor, VNC, oprogramowanie proxy i inne.
W ciągu ostatnich dwóch lat oprogramowanie FreedomBox zostało przeniesione na wiele platform, twórcy udostępnili prekompilowane obrazy ISO dla wielu małych, jednopłytkowych komputerów (SBC), a także wspierają różne maszyny wirtualne i emulatory. Chociaż normalnie najchętniej pracuję bezpośrednio na SBC, instalacja na emulatorze lub maszynie wirtualnej może być prostym sposobem na naukę systemu.
Również w ciągu ostatnich dwóch lat narzędzia te zostały zintegrowane z dystrybucją Debiana GNU/Linuksa (Debian 10 Buster) i są dostępne na wszystkich platformach wspieranych przez Debiana 10 oraz na wielu SBC (duża ich część nie wymaga blobów binarnych do uruchomienia kodu FreedomBox), takich jak BeagleBone Black, Banana Pro czy ROCKPro64.
Jedną z firm, które współpracują z organizacją FreedomBox, jest Olimex [3], dostarczający w miarę niedrogich systemów bazowych nazywanych Pioneer-FreedomBox-HSK.
Pioneer posiada odpowiednie zasilanie, jak i trzy różne typy wtyczek zasilających, HDMI i USB 2.0, służące do łączenie z wyświetlaczem, klawiaturę, myszkę oraz inne „powolne” urządzenia, jak i port 1 Gbps RJ-45 do Ethernetu, 1 GB pamięci RAM, 32-bitowy procesor ARM i kartę microSD 32 GB, na której przechowywany jest system. Dodatkowo urządzenia zaopatrzone jest w baterię litową, na której może pracować do trzech godzin (przydatne przy krótkich brakach w dostawie prądu) i bardzo solidną metalową obudowę z logo FreedomBox.
Wiele urządzeń SBC nie posiada wsparcia dla WiFi i duża część ludzi uważa to za poważny brak. Możemy jednak skorzystać z urządzenia WiFi USB lub (co bardziej odpowiednie) routera WiFi, który rozprowadzi sieć w naszym domu.
Jeśli potrzebujemy więcej pamięci masowej w serwerze FreedomBox, Pioneer posiada złącze eSATA, więc możemy podłączyć odpowiednie urządzenie, przez stację dokującą lub bezpośrednio.
Dosyć nowym urządzeniem jest metalowy magazyn Olimexa, w którym możemy przechowywać 2,5-calowy dysk SATA. Pionier łączy się z nim bezpośrednio poprzez złącze eSATA umieszczone na górze jego obudowy. Magazyn dostępny jest w kilku różnych pojemnościach, do 2 TB na dysku HDD lub 512 GB na dysku SSD. Możemy też zamówić samą obudowę i wykorzystać 2,5-calowy dysk SATA, który został nam ze starszego laptopa lub projektu.
Sprzęt Olimexa jest otwarty. Firma publikuje schematy obwodów i wszystkie informacje potrzebne do utrzymania systemu w przyszłości.
Niektórzy mogą spojrzeć na specyfikację tego SBC i pomyśleć, że ma zbyt mało mocy lub pamięci, ale pamiętajmy, że to jest serwer i przez większość czasu obsługiwał będzie operacje I/O, wybierając bloki danych i przenosząc je przez port Ethernet i Internet, WAN lub LAN. Nie potrzebuje wiatraków, nie robi hałasu i pobiera mniej prądu niż żarówka.
Kiedy już zainstalujemy kartę microSD z system i uruchomimy urządzenie, uzyskamy dostęp do FreedomBoksa przez interfejs webowy, więc tak naprawdę nie potrzebujemy klawiatury, myszki lub monitora podpiętych bezpośrednio do samego FreedomBoksa.
FreedomBox posiada kompletną dokumentację przetłumaczoną na wiele języków. Obejmuje ona nie tylko jego oryginalną funkcję osobistego serwera (dla nas lub naszej rodziny), ale też opisuje wykorzystanie społecznościowe, szczególnie jeśli połączymy się z mediami społecznościowymi z https://fediverse.party, takimi jak Mastodon, GNU social, diaspora* i inne. nnn
Info
[1] Jon „maddog” Hall „FreedomBox”, Linux Magazine, październik 2019
[2] FreedomBox: https://freedombox.org
[3] Olimex: https://www.olimex.com
Jon „maddog” Hall jest autorem, wykładowcą, informatykiem i jednym z pionierów Wolnego Oprogramowania. Od 1994 roku, kiedy po raz pierwszy spotkał Linusa Torvaldsa i ułatwił przeniesienie jądra na systemy 64-bitowe, pozostaje orędownikiem Linuksa. Obecnie jest prezesem Linux International®.
